«Այսօր դու փրկեցիր ինչ-որ մեկի կյանքը». ինչու՞ դառնալ արյան դոնոր

190 տարի առաջ՝ ապրիլի 20-ին, մանկաբարձ-գինեկոլոգ Անդրեյ Վոլֆը ծննդաբերող կնոջը ամուսնու արյուն է փոխներարկել և փրկել նրա կյանքը։ Դա Ռուսաստանում առաջին նման փոխներարկման պրոցեդուրան էր։ Ավելի ուշ երկրում այս օրվան նշանակվեց Նվիրատուի ազգային օրվա տոնակատարությունը։

ՏԱՍՍ֊ը ներկայացնում է, թե ինչպես դառնալ արյան դոնոր և ինչու է բժիշկների աշխատանքը անհնար առանց կամավոր նվիրատվության:

Ո՞վ կարող է իր արյունը նվիրաբերել:

Պոտենցիալ դոնորների հիմնական պահանջներն են՝ 18 տարեկանից բարձր տարիքը, 50 կգ-ից ոչ պակաս քաշը, քրոնիկ հիվանդությունների բացակայությունը և փոխներարկման հակացուցումները, ՄԻԱՎ-ի, հեպատիտ B-ի և C-ի վերաբերյալ բացասական թեստերը:

Ես ունեմ ամենատարածված արյան խումբը. ինձ էլ պե՞տք է:

Այո՛։ Ամեն օր ավելի քան 4000 մարդ կամ տարեկան մոտ 1,5 միլիոն ռուս արյան փոխներարկման կարիք ունի, որի աղբյուրները կարող են լինել միայն դոնորները։ Ի վերջո, արհեստական ​​անալոգներ դեռ չեն հորինվել: «Այսօր դու փրկեցիր ինչ-որ մեկի կյանքը», այսպես է նկարագրում Ռուսաստանի պատվավոր դոնոր Պետր Սալնիկովը նվիրատվության գործընթացը։

Ես որոշեցի. Ինչպե՞ս կարող եմ պատրաստվել:

Արյուն նվիրաբերելու նախօրեին և այդ օրը արգելվում է օգտագործել մի շարք ապրանքներ, այդ թվում՝ շոկոլադ, ընկույզ, բանան, ճակնդեղ, խուրմա, ձու։ Բացի այդ, այս օրերին սննդակարգից պետք է բացառել ճարպային, տապակած, կծու և ապխտած մթերքները, երշիկեղենը, ինչպես նաև միսը, ձուկն ու կաթնամթերքը։ Բայց դա չի նշանակում, որ պետք է սովամահ լինել՝ դատարկ ստամոքսին արյուն չեն նվիրաբերում։

Այլ սահմանափակումները ներառում են պրոցեդուրայից 48 ժամ առաջ ալկոհոլ չխմելը, ասպիրին և ցավազրկողներ պարունակող դեղամիջոցների դադարեցումը 72 ժամ, և չծխելը թեստից մեկ ժամ առաջ:

Ո՞ր օրն է արյուն նվիրաբերելու լավագույն օրը:

Նվիրատվությունից հետո երկար հանգիստ և վերականգնում չի պահանջվում, այնպես որ կարող եք գալ աշխատանքային ցանկացած օր: Դրանից հետո խորհուրդ է տրվում 10-15 րոպե նստել, մեկ ժամ չծխել, իսկ օրվա ընթացքում խուսափել ծանր ֆիզիկական ծանրաբեռնվածությունից, այդ թվում՝ ծանր պարկեր բարձրացնելուց և խմել առնվազն երկու լիտր ջուր։

Արյան դոնորությունը կախվածություն է առաջացնում. առասպել, թե իրականություն.

Ոչ, արյան դոնորությունը կախվածություն չի առաջացնում: Ընդհակառակը, մարմինը սովորում է ավելի արագ վերականգնվել արյան կորստից հետո, և արյան բջիջների կանոնավոր նորացման շնորհիվ իմունային և մարսողական համակարգերի, լյարդի և ենթաստամոքսային գեղձի գործունեությունը դառնում է ավելի կայուն: Այնուամենայնիվ, բժիշկները խորհուրդ են տալիս տղամարդկանց արյուն հանձնել ոչ ավելի, քան տարին հինգ անգամ, իսկ կանայք՝ չորսից ավելի:

Ի՞նչ են ստանում դոնորները:

Դաշնային օրենքի համաձայն՝ արյան և դրա բաղադրիչների նվիրատվությունը կարող է իրականացվել ինչպես անհատույց, այնպես էլ վճարովի հիմունքներով։ Առաջին դեպքում՝ նվիրատվության օրը կամավորին անվճար սնունդ է տրամադրվում այն ​​վայրի հաշվին, որտեղ նա արյուն է հանձնել։ Կամ կարող եք նախապատվություն տալ դրամական փոխհատուցմանը` 1235 ռուբլի: Իսկ տարվա ընթացքում անվճար արյուն հանձնելը մարդուն վճարումների իրավունք է տալիս։ Այսպիսով, 450 մլ արյան չորս նվիրատվության համար մասնակիցը կստանա 24 հազար ռուբլի, իսկ 600 մլ պլազմայի 15 նվիրատվության համար՝ 62 հազար ռուբլի:

Բացի այդ, ավելի քան 40 անգամ ամբողջական արյուն նվիրելը թույլ է տալիս դառնալ Ռուսաստանում պատվավոր դոնոր: Այս կարգավիճակն ունեցողներին նշանակվում է տարեկան կանխիկ վճարում (2022 թվականին՝ գրեթե 16 հազար ռուբլի), տրամադրվում է տարեկան վճարովի արձակուրդ՝ ձեր ընտրության պահին և արտասովոր բուժում:

Եթե ​​դոնորը նախընտրում է իր արյունը նվիրաբերել վճարովի հիմունքներով, ապա վճարման չափը կախված կլինի դրա ծավալից։ Բոլոր մանրամասները նշված են Մոսկվայի կառավարության որոշման մեջ։

Բայց ավելի կարևոր է այն մարդկանց թիվը, որոնք դուք կարող եք փրկել: Բժշկական գիտությունների թեկնածու Ռամիլ Տուրաևի խոսքով՝ մեկ արյան դոնորությունը կարող է օգնել միանգամից երեք հիվանդի։

Ե՞րբ է նվիրատվությունը դարձել զանգվածային երեւույթ։

Նույնիսկ ԽՍՀՄ օրոք։ Դրա վրա հատկապես ազդեց Հայրենական մեծ պատերազմի սկիզբը, երբ խոսքը վերաբերում էր ճակատի կարիքների համար արյան հայթայթմանը. Առողջապահության ժողովրդական կոմիսարիատը հրամայեց ընդլայնել դոնորների շարքերը։ Նրանք, ովքեր բազմիցս համաձայնել են ընթացակարգին, հետագայում արժանացել են «ԽՍՀՄ պատվավոր դոնոր» կրծքանշանին։

Մինչ օրս ռուսաստանցիների գրեթե կեսը դարձել է դոնոր։ Այսպիսով, 11 տարվա ընթացքում՝ 2008-ից մինչև 2019 թվականը, կամավորների թիվն աճել է 9%-ով, բխում է VTsIOM-ի տվյալներից։

Թարգմանությունը` Medmedia.am-ի