Ժամանակակից մարդու համար անքնությունն ամենատրածված խնդիրներից մեկն է։ Շատերն են դժգոհում այդ խնդրից, որից իրականում ոչ ոք ապահովագրված չէ։ Մենք զրուցել ենք նյարդաբան Հռիփսիմե Պոդոսյանի հետ։ Նրանից պարզել ենք խնդրի առաջացման պատճառները, ախտանշանները, ինչպես նաև առանձնացրել ենք մի քանի կարևոր խորհուրդներ անքնությունից խուսափելու համար։
Նախ սահմանում՝ ի՞նչ է անքնությունը
Անքնությունը բնորոշվում է որպես պարբերաբար կրկնվող քուն մտնելու դժվարություն, քնի տևողության և / կամ որակի խաթարման, կամ առհասարակ անհնարինությամբ՝ չնայած առկա բավարար ժամանակի և հնարավորության, որոնք սովորաբար հանգեցնում են առօրյա դժվարությունների։ Բնութագրող նշաններն են՝ պահանջվում է 30 րոպե և ավելի քնելու համար, քնի տևողությունը՝ 5-6 ժամից քիչ է, 3 և ավելի անգամ արթնացումներ, կամ քնից «չհագեցվածության» զգացում։ Համարվում է, որ մեծահասակների 75-95%-ը կյանքի ընթացքում, ունենում են էպիզոդիկ քնի խանգարում, ընդ որում կանայք ավելի հակված են անքնություն ունենալուն։
Անքնության պատճառները
Հիմնական պատճառները քննարկելիս կարևոր են մի շարք գործոններ, այդ թվում՝ առօրյա սովորությունները, քնի հիգիենան, մշտական օգտագործվող դեղորայքների առկայությունը, որոնք կարող են անքնության անմիջական պատճառ լինել, օրինակ սրտի ռիթմը կարգավորող կամ որոշ հակադեպրեսանտ խմբի պրեպարատները, անամնեզում՝ քրոնիկ ցավը, քնի ապնոէն, դեպրեսիան կամ անհանգիստ ոտքերի համախտանիշը, և ավելի հազվադեպ հանդիպող՝ ժառանգական գործոնը։
Քնի խանգարումները մեծամասամբ կառավարելի են
Լավ նորությունն այն է, որ քնի խանգարումները մեծամասամբ կառավարելի են, ենթարկվում են հաճախ ոչ դեղորայքային բուժման, օրինակ վարքագծային փոփոխություններ, ճիշտ քնի հիգիենայի պահպանում։ Հնարավոր է հիմնովին ազատվել խնդրից՝ իհարկե կախված պատճառից։ Խորհուրդ կտամ նախ առավել կարևորել քնի լավ որակը, որը մեր ուղեղի առողջ և պրոդուկտիվ գործունեության առաջին գրավականն է։ Հաճախ պացիենտը դիմում է օրինակ մոռացկոտության, խրոնիկ հոգնածության կամ դեպրեսիվ, դյուրագրգիռ վարքով պայմանավորված և մանրամասն անամնեզ հավաքելիս նույնիսկ առանց որևէ գործիքային կամ լաբորատոր հետազոտությունների պարզ է դառնում, որ հիմնական պատճառը քնի խանգարումն է և վնասակար սովորությունները։ Ցանկալի է վերանայել նախ ռուտին սովորությունները։
Օգտակար խորհուրդներ, որոնց ցանկալի է հետևել
Փորձել քնել նույն ժամին, արթնանալ նույն ժամին։ Երեկոյան ժամերին՝ քնելուց գոնե 2 ժամ առաջ խուսափել ցանկացած մոնիտորից և էկրաններից, սենյակում վառ լուսավորությունից։ Ունենալ քնից առաջ մի քանի ռելաքսացիոն րիտուալներ՝ ցնցուղ, երաժշտություն, ընթերցանություն, զբոսանք և այլն։ Մտնել անկողին միայն քնելիս խուսափել մահճակալի վրա աշխատելուց, հաց ուտելուց, օրվա ընթացքում կարելի է ննջել 30 րոպեից ոչ ավելի։ Ինչպես նաև՝ ֆիզիկական ակտիվություն՝ լող, յոգա, ֆիթնես, պոզիտիվ մտածողություն, իսկ եթե վերընշված խորհուրդներ օգտակար չլինեն, ապա պետք է դիմել մասնագետի։
Լուսինե Մարդոյան
