Կորոնավիրուսի դեմ պատվաստանյութերի ստեղծման օրվանից մինչ այսօր մարդկությանը մեկ հարց է հուզում, պատվաստանյութը որքանո՞վ է արդյունավետ և արդյո՞ք պաշտպանում է քովիդից։
Այժմ շրջանառվում է կորոնավիրուսի «Cerberus» (կամ BQ.1 և BQ 1.1) և «HVV» տեսակները, ըստ փորձագետների սպասվում է հիվանդացության հերթական ալիքը՝ կապված վարակվածների թվի սրընթաց աճի հետ։
Ինչ պետք է իմանանք COVID-19 «Cerberus» եվ «XBB» նոր շտամների մասին.
Cerberus-ը օմիկրոն շտամի մուտացված տարբերակն է, որն առաջացնում է կորոնավիրուսային վարակ: Ըստ կառուցվածքի՝ նրա գենոմն ունի բնորոշ ելքեր՝ ատամներ, որոնք նրան տարբերում են իր հարազատներից, ինչի համար էլ ստացել է «ատամիկ» մականունը։ Առաջին անգամ այն հայտնաբերվել է 2022 թվականի սեպտեմբերին մի շարք եվրոպական երկրներում, որտեղ տարածվում է 20-30%-ով ավելի արագ, քան օմիկրոնը։ Այս մասին հայտնել է թերապևտ և գաստրոէնտերոլոգ Ելենա Տյուլպինան։
«Աշունը ավանդաբար շնչառական վիրուսային հիվանդությունների աճի ժամանակն է։ Արդեն մեր վիրուսաբանները հայտնաբերել են նոր շտամ՝ օմիկրոն վիրուսի տարբերակ, որը կոչվում է Cerberus: Հիվանդությունն ընթանում է այնպես, ինչպես օմիկրոնի դեպքում։ Այսինքն՝ ավելի թեթև է, հոսպիտալացում չի պահանջում և հազվադեպ է բարդություններ տալիս»,- մեկնաբանել է բժիշկը։
Չնայած այն հանգամանքին, որ Cerberus-ը պաշտոնապես գրանցված է ավելի քան 30 նահանգներում, Ռոսպոտրեբնադզորը դեռ չի նախատեսում սահմանափակող միջոցներ կիրառել։ Վերջին ամիսներին Ռուսաստանում նկատվում է COVID-19-ով հիվանդացության նվազում, սակայն 2022 թվականի նոյեմբերի վերջին և դեկտեմբերի սկզբին սպասվում է վարակվածների թվի աճ։ Ըստ մասնագետների շատ ավելի վտանգավոր է HBB տարբերակը, որը ձևավորվել է BA.2.75 («centaur») և BA.2 օմիկրոն ենթափոխանակների համակցությամբ: Այն առաջին անգամ գրանցվել է 2022 թվականի սեպտեմբերին Սինգապուրում, իսկ նոյեմբերի սկզբին այն հայտնաբերվել է ավելի քան 35 երկրների հիվանդների մոտ։ Ավստրալիայում և Հարավարևելյան Ասիայում այն արդեն ստացել է «մղձավանջ» անվանումը։
«Ռուսաստանում այս պահին XBB տարբերակը չի հայտնաբերվել», — ասել է Ռոսպոտրեբնադզորի համաճարակաբանության կենտրոնական գիտահետազոտական ինստիտուտի գենոմային հետազոտությունների լաբորատորիայի ղեկավար Կամիլ Խաֆիզովը:
Cerberus-ի և Omicron-ի հիմնական տարբերությունը նրա բարձր տարածվածությունն է, ուստի այն ակտիվորեն դուրս է մղում այլ գենովարիանտներին: Այս դեպքում հիվանդության ընթացքը կարող է նմանվել SARS-ի (Սուր շնչառական վիրուսային ինֆեկցիա) սովորական ախտանիշներին՝ քթահոսություն, հազ, կոկորդի ցավ, փռշտոց, միգրեն և մկանային ցավ: Ավելի քիչ հաճախ նկատվում են այնպիսի ախտանիշներ, ինչպիսիք են լուծը, փսխումը, դողը, ջերմությունը, աչքերի լորձաթաղանթի բորբոքումը (ջրալի աչքեր), մարմնի վրա ցան, համի և հոտառության կորուստ: Որպես կանոն, ջերմաստիճանը չի գերազանցում 38 °C:
Covid-ի դեմ պաշտպանությունը դեռևս ակտուալ է՝ պատվաստումը. Չնայած շիճուկը չի երաշխավորում COVID-19-ի նոր շտամով կրկին վարակվելը, հիվանդությունը կրելը շատ ավելի հեշտ կլինի։
«Ցավոք սրտի, անձեռնմխելիությունը, որը ձևավորվել է կորոնավիրուսային վարակի կամ պատվաստման արդյունքում, հարյուր տոկոսով ի վիճակի չէ պաշտպանել Omicron և Cerberus շտամներով առաջացած հիվանդություններից։ Դա պայմանավորված է նրանով, որ COVID-19-ի այս բոլոր ենթատեսակներն ի վիճակի են շրջանցել իմունային համակարգը, թեև կորոնավիրուսի ընթացքն ավելի հեշտ կլինի»,- պարզաբանել է թերապևտ Տյուլպինան։
Ս․ Ա․
