Գլխավոր էջ Նորություններ Կոշտ միջոցները կարող են վտանգել խոսքի ազատությունը, իրականության լուսաբանումը շատ ավելի է...

Կոշտ միջոցները կարող են վտանգել խոսքի ազատությունը, իրականության լուսաբանումը շատ ավելի է փրկում իրավիճակը

701
0

Նոր կորոնավիրուսի տարածմամբ պայմանավորված՝ աշխարհի բազմաթիվ երկրներ անցել են արտակարգ դրության՝ կոչ անելով, որոշ դեպքերում պարտադրելով պետական, կոմերցիոն, կրթական հաստատություններին հնարավորության դեպքում անցնել հեռավար գործունեության:

Ամբողջ աշխարհում հեռավարին անցնելու առաջին քայլերն արեցին լրատվամիջոցները: Հայաստանն էլ այս հարցում բացառություն չէր:

Հայաստանում արտակարգ դրություն հաստատվելուն պես՝ ՀՀ կառավարությունը ներկայացրեց նաև լրատվամիջոցների աշխատանքին վերաբերող սահմանափակումներ, որոնք ըստ իշխանությունների՝ պետք է նպաստեին, որ երկրում բացառվի խուճապը:

Հայաստանում լրատվամիջոցներին վերաբերող կարգավորումները դժգոհություն առաջացրեցին ինչպես երկրի մեդիա փորձագետների, լրագրողների, այնպես էլ միջազգային կառույցների մոտ:

Tert.am-ը փորձել է պարզել, թե ինչպես են այլ երկրներում աշխատում լրագրողները, արդյո՞ք այնտեղ էլ կառավարությունները հասարակությանը մատուցվող տեղեկատվությունը ենթարկում են գրաքննության:

Ուկրաինական «Էսպրեսո» հեռուստաընկերության «Կապիտալ» տնտեսական հաղորդաշարի հաղորդավար Անդրեյ Իանիթսկիյը՝ խոսելով իրենց երկրում հաստատված արտակարգ դրության մասին՝ պատմեց, որ ինքն ամեն ինչ անում է հեռակա կարգով, միայն շաբաթը մեկ պարտավոր է լինել նյուզրումում (աշխատասենյակ):

«Ավելի վաղ մենք հրավիրում էինք մեր հյուրերին մեծ տաղավար, բայց հիմա մենք օգտագործում ենք մեր փոքր սենյակը և հարցազրույցներ ենք անում Սքայփով կամ Վայբերով»,- նշեց նա՝ հավելելով, որ լրատվամիջոցի վարկանիշը դրանից չի ընկնում, պարզապես հեռուստատեսային պատկերն է դառնում անորակ:

Ուկրաինայում, ըստ Անդրեյ Իանիթսկիյի, լրագրողներին տեղեկատվության տարածման վերաբերյալ ոչ մի կարգավորում, սահմանափակում չկա:

«Դու կարող ես գրել ամեն ինչ, բայց ապատեղեկատվության համար կարող ես տուգանվել»,- ասաց նա:

Հայտնելով իր կարծիքը Հայաստանում եղած սահմանափակումների, եղած պատժաչափերի մասին՝ ուկրաինացի լրագրողը նշեց, որ գուցե փափուկ սահմանափակումներն օգնեն խուճապ առաջացնելուց և ապատեղեկատվություն տարածելուց խուսափելուն: «Բայց արդեն կոշտ միջոցները կարող են վտանգել խոսքի ազատությունը»,- ասաց նա:

Վրաստանում, ըստ ազատ լրագրող Յանա Իսրայելյանի, պանդեմիան մոբիլիզացրել է հասարակության բոլոր շերտերին. բոլոր գլխավոր խաղացողները անսպասելիորեն ցույց տվեցին լավ օրինակ, այդ թվում և լրագրողները: Նրանց մոտ արտակարգ դրությունը սահմանված է մեկ ամսով՝ մինչև ապրիլի 21-ը:

«Հասարակությունը ստանում է ամբողջական տեղեկատվություն, թե ինչ է կատարվում համաճարակով քաղաքում: Լրագրողների համար ոչ մի սահմանափակում չկա»,- ասաց նա:

Յանա Իսրայելյանի խոսքով՝ պետական համակարգերը պարբերաբար ներկայացնում են մանրամասն տեղեկատվություն:

«Համաճարակի վերահսկման կենտրոնի ղեկավարը, գլխավոր ինֆեկցիոն հիվանդանոցի տնօրենը և այլ բժիշկներ ամեն օր հանդիպում են լրագրողների հետ և պատասխանում նրանց հարցերին: Բացի այդ՝ եթե լրագրողները ցանկանում են իրավիճակի մասին ավելին իմանալ, հրավիրում են մասնագետների իրենց հեռուստատեսային տաղավարներ և ուղիղ եթերով հարցազրույցներ անում կամ էքսկլուզիվ հարցազրույցներ անում օնլայն լրատվամիջոցների համար»,- ասաց նա:

Բացի պաշտոնական տեղեկատվությունից, ըստ Յանա Իսրայելյանի, Վրաստանում լրագրողները տվյալներ են օգտագործում բաց աղբյուրներից և սոցիալական ցանցերից:

«Բացի այդ՝ ԶԼՄ-ները մեկնաբանություններ են վերցնում օտարերկրյա փորձագետներից Եվրոպայից և ԱՄՆ-ից,- ասաց նա՝ նշելով, որ նման փոխադարձ  համագործակցությունը հասարակության բոլոր շերտերի միջև շատ ոգևորող է,- ժողովուրդը վստահ է, որ իրեն չեն խաբում, այլ ամեն ինչ արդար ձևով ներկայացնում են»:

Յանա Իսրայելյանը, անդրադառնալով Հայաստանում եղած ԶԼՄ սահմանափակումներին, նշեց, որ դրանք շատ տարօրինակ են:

«Իհարկե, խուճապ ստեղծել պետք չէ: Մեզ մոտ, օրինակ, կա հեռուստաընկերություն, որ միշտ գրում է, որ ամեն ինչ վատ է և խուճապ է ստեղծում… բայց ոչ ոք այդ լրատվամիջոցին չի սահմանափակում: Պարզապես լսարանն է իր ընտրությունը կատարում՝ հետևե՞լ այդ լրատվամիջոցին»:

Վրացահայ լրագրողի դիտարկմամբ՝ այստեղ կարևոր է, որ լրագրողը լինի պրոֆեսիոնալ մակարդակում:

«Եթե նա հետևում է ստանդարտներին, և նրանից պահանջում են, որ հեռացնի լրագրողական նյութը, ապա դա վատ է: Այսինքն՝ լրագրողն ունի իրավունք՝ ընտրել իր զրուցակցին, բայց նա պատասխանատվություն չի կրում վերջինիս արտահայտած մտքի համար»,- ասաց նա:

Մոլդովայում արտակարգ դրությունը սահմանված է 60 օրով՝ մինչև մայիսի 15-ը:

Մոլդովացի լրագրող Ստեֆան Գրիգորիտայի խոսքով՝ իրենց մոտ էլ լրագրողական աշխատանքը կատարվում է հեռավար տարբերակով:

«Մարդիկ տանն են ամբողջ օրը, ոչ մի վայր, բացի խանութներից, այցելություններ չեն թույլատրվում: Որոշ խիստ անհրաժեշտ դեպքերում բացառություններ արվում են»,- պատմեց նա:

Մոլդովայում, ըստ նրա, լրատվամիջոցներին վերաբերող սահմանափակումներ ևս սահմանվել են:

«Հեռուստաընկերություններին և ռադիոյին լիցենզիաներ տվող խորհուրդը պարտադրել է լրատվամիջոցներին օգտվել միայն պաշտոնական աղբյուրներից, ինչպես առողջապահության նախարարությունն ու Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունն են: Կարծիք չպետք է օգտագործենք»,- ասաց նա:

Ստեֆան Գրիգորիտայի խոսքով՝ այնուամենայնիվ, այդ կարգավորումները չեն կարող ստիպողական ուժ ունենալ լրագրողների համար:

«Դա ամենաշատ քննադատված որոշումն է»,-ասաց նա՝ նշելով, որ մեդիայի կողմից իրականության լուսաբանումը շատ ավելի է փրկում իրավիճակը, քան ընդունված որոշումները:

Հիշեցնենք, որ ԶԼՄ-ների ազատության հարցերով ԵԱՀԿ ներկայացուցիչ Հարլեմ Դեզիրը մտահոգություն էր հայտնել կորոնավիրուսի վերաբերյալ ապատեղեկատվության տարածման դեմ մարտի 23-ին Հայաստանում ընդունված Վարչական և Քրեական օրենսգրքերում փոփոխությունների փաթեթների առնչությամբ:

«Ես ամբողջովին հասկանում եմ նոր օրենքի նպատակը` խուսափել խուճապից և ագրեսիայից և պայքարել կորոնավիրուսի վերաբերյալ ապատեղեկատվության դեմ: Միևնույն ժամանակ ԶԼՄ-ները պետք է վճռորոշ դեր խաղան բնակչությանը կարևոր տեղեկություններ հաղորդելու գործում և պայքարեն համավարակի վերաբերյալ կեղծ լուրերի դեմ: Օրենքը չպետք է խանգարի լրագրողների աշխատանքին և նրանց կողմից համավարակի վերաբերյալ տեղեկությունների հրապարակման կարողությանը: Միայն իշխանությունների տրամադրած տվյալների հրապարակումը խիստ սահմանափակող քայլ է, որը սահմանափակում է ԶԼՄ-ների ազատությունը և տեղեկատվության հասանելիությունը»,-հայտարարել էր ԵԱՀԿ ներկայացուցիչը:

Աղբյուրը՝ tert.am

ԹՈՂՆԵԼ ՊԱՏԱՍԽԱՆ

Խնդրում ենք մուտքագրել Ձեր մեկնաբանությունը
Խնդրում ենք մուտքագրել ձեր անունը այստեղ