Բելի կամ դիմային կաթվածից լիարժեք վերականգնումը հնարավոր է․ Արև Ղարիբյան

Բելի պարալիչը դիմային նյարդի միակողմանի պարալիչի ամենատարածված պատճառն է (70%), որը հայտնաբերվել է շոտլանդացի վիրաբույժ  Չարլզ Բելի կողմից դեռևս 80-ական թվականներին։ Այն հանդիպում է տարեկան  1-4։10,000 հաճախականությամբ և տարբեր տարիքի մարդկանց շրջանում։

Բելի կաթվածի առաջացման պատճառների, ախտանիշների և բուժման տարբերակների մասին MedMedia-ն խոսեց  «Տոնոյան»  բժշկական կենտրոնի նյարդաբան Արև Ղարիբյանի հետ։

Ի՞նչ պետք է իմանալ  Բելի կամ դիմային կաթվածի մասին

Դիմային կաթվածը դիմաներվի թուլացումն ու վնասումն է, որը բերում է դեմքի մեկ կողմի միմիկ մկանների շարժումների  սահմանափակման և ներվի ֆունկցիայի խանգարման։ Բելի կաթված են անվանում դիմային ներվի այն պարալիչը, որի պատճառը  պարզված չէ։ Մենք ունենք երկու դիմային նյարդ՝ աջ և ձախ կողմում գտնվող։ Սովորաբար Բելի պարալիչի ժամանակ մեծամասամբ վնասվում է դեմքի մեկ կողմը, իսկ եթե դիմային նյարդի երկկողմանի վնասում է դիտվում, ապա դա արդեն հուշում է այլ խնդիրների մասին։

Ո՞ր նշաններն են հուշում դիմային կաթվածի մասին և  ի՞նչ սահմանափակումներ են առաջանում

Դեմքի  ասիմետրիան սկսվում  է ճակատից՝ հարթվում են ճակատային ծալքերը, անհնար է լինում բարձրացնել հոնքը կամ կնճռոտել, ախտահարված կողմի աչքը չի փակվում,  զգացվում է  աչքի չորություն կամ կարող է լինել արցունքահոսություն, ժպտալն ու տվյալ կողմով ծամելն անհնար է դառնում։

Սահմանափակումները կարող են տարբեր աստիճանի լինել ՝ թեթև, միջին և ծանր։

Թեթև սահմանափակումների դեպքում դժվարացած են հուզական արտահայտումները։ Օրինակ, մարդը հեշտությամբ խոսում և ծամում է, բայց երբ ցանկանում է որևէ էմոցիա արտահայտել՝ զայրանալ կամ ծիծաղել, շարժումների խանգարում է նկատվում։

Միջին աստիճանի պարեզի ժամանակ հիվանդը չի կարողանում կատարել  հրահանգված շարժումները։ Եվ վերջում՝  ծանր ախտահարման դեպքում բացարձակ բացակայում է դեմքի տվյալ կողմի շարժումները։

Որո՞նք են Բելի պարալիչի առաջացման պատճառնեը

Դեպքերի մեծ մասում զարգանում է առանց պատճառի, այսինքն պատճառը հաստատել հնարավոր չի լինում, ինչի  համար էլ կոչվում է իդեոպատիկ պարալիչ։ Ռիսկի գործոններից են շաքարային դիաբետը և հիպերտոնիան։ Գտնում են նաև, որ հերպես վիրուսը մեծ դեր ունի դիմային նյարդի պարալիչի զարգացման գործում, իսկ անմիջական պատճառները վիրուսներն են։  Նպաստող ֆակտորներ կարող են հանդիսանալ  գերսառեցումը, սթրեսը, զարկերակային հիպերտոնիան և այն բոլոր վիճակները, որոնք ի սկզբանե բերում են  նյարդաթելի վնասման, իսկ վիրուսային ֆակտորը առաջացնում է նյարդի կաթված։

Ի՞նչ միջոցներ են ջեռնարկվում  դիմային կաթվածը բուժելու և կանխարգելելու համար

Անհրաժեշտ է ընդամենը պահել աշխատանքի և հանգստի հիգիենայի պայմանները։ Հագնվել ըստ եղանակի, ցուրտ ժամանակ կրել գլխարկ, թաց մազերով դուրս չգալ, խուսափել միջանցիկ քամուց։ Եթե մարդը հիպերտոնիկ հիվանդ է խորհուրդ է տրվում մշտապես նորմայի մեջ պահել  ճնշումը։ Շաքարային դիաբետով հիվանդների դեպքում պարբերաբար  պետք է զննում անցնել էնդոկրինոլոգների կողմից։ Հիմնականում  պահանջվում է դեղորոայքային բուժում  և ֆիզիոթերապիա ։ Շատ օգտակար և արդյունավետ է համարվում  ասեղնաբուժությունը, որն իրականացվում է դեղորայքային բուժման ընթացում։

Հիվանդության ախտանիշներն հնարավո՞ր է ամբողջությամբ վերականգնել, թե՞ ոչ  

Վերականգնել հնարավոր է, պարզապես վերականգնման համար ժամանակ է անհրաժեշտ, որը կարող է տևել 3-9 ամիս՝ կախված նրանից, թե ինչ աստիճանի է վնասված դիմային մկանը։ Եթե ներվի վնասումը շատ արտահայտված չէ և հաղորդչականությունը խանգարված չէ, հնարավոր է վերականգնել 3-6 շաբաթվա ընթացքում, բայց եթե վնասցվածքը խորն է, և տուժել է նյարդի հաղորդչականությունը 50 և ավելի տոկոսով, վերականգնման պրոցեսն ավելի երկար է տևում ու մնացորային երևույթներ թողնելու հավանականությունն ավելի է մեծանում։ Շատ կարևոր է նաև ժամանակին բժշկի դիմելը։ Երբ նկատվում են ախտանիշներ անմիջապես պետք է դիմել բժշկի և բուժում ստանալ․ ինչքան երկար նյարդը մնաց վնասված և այտուցված, այնքան վերականգնումն ավելի երկար և բարդ ընթացք է ստանալու։

Աննա Գալուստյան