Ամփոփելով ընթացիկ տարին Մեդմեդիա լրատվականն արնդրադարձել է ՀՀ կառավարության 2019-2023 թվականների գործունեության միջոցառումների ծրագիրի առողջապահության ոլորտի կատարաողականին:
Հանրության հանդեպ հաշվետվողականության մշակույթի ամրապնդման համար կարևոր է գնահատել ու լուսաբանել, թե առողջապահության նախարարը, լինելով սոցիալական ցանցերում ամենա ակտիվ պաշտոնյաներից մեկը, պարբերաբար նկարահանվելով սոցիալական գովազդներում, բազմիցս ճանապարհորդելով աշխարհով մեկ, հաճախ հանդես գալով զավեշտալի առաջարկություններով, որքանով է հասցնում կատարել կառավարության ծրագրից բխող իր անմիջական պարտականությունները։
Եվ այսպես, ՀՀ կառավարության 2019 թվականի մայիսի 16-ի N 650-Լ որոշման Հավելված 1-ը սահմանում է կառավարության 2019-2023 թվականների գործունեության ծրագրի կատարումն ապահովող միջոցառումները, համաձայն որի 2019 թվականին առողջապահության նախարարությունը պետք է իրականացներ ստորև ներկայացված շուրջ 11 միջոցառում։
ՀՀ | Միջոցառումներ | Ակնկալվող արդյունք | Ժամկետ | Կարգավիճակ | ||
Նպատակ՝ Էլեկտրոնային առողջապահության hամակարգի ամբողջական ներդրում | ||||||
1. | «Էլեկտրոնային առողջապահության համակարգի զարգացման տեսլականը հաստատելու մասին» Կառավարության որոշման նախագիծը վարչապետի աշխատակազմ ներկայացնելը | Էլեկտրոնային առողջապահության համակարգի ամբողջական ներդրման ճանապարհային քարտեզի առկայություն | 2019թ. օգոստոսի 3-րդ տասնօրյակ | Կատարվել է մասնակի՝ որոշման նախագիծը տեղադրվել է իրավական ակտերի նախագծերի հրապարակման միասնական e-draft.am կայքում, սակայն չի ընդունվել կառավարության կողմից | ||
Նպատակ՝ Պայքար առավել տարածված ոչ վարակիչ հիվանդությունների դեմ | ||||||
2. | «Թոքերի քրոնիկ օբստրուկտիվ հիվանդության (ԹՔՕՀ) դեմ պայքարի ռազմավարությունը հաստատելու մասին»» Կառավարության որոշման նախագիծը վարչապետի աշխատակազմ ներկայացնելը | Միջոցառումների իրականացման ավարտին, մինչև 2023 թվականի ավարտը ԹՔՕՀ-ի ռիսկի գործոնների մասին բնակչության իրազեկվածության բարձրացում մինչև 25%, ԹՔՕՀ-ից մահացության ցուցանիշի նվազում 2,5%- ով | 2019թ. օգոստոսի 3-րդ տասնօրյակ | Կատարվել է մասնակի՝ որոշման նախագիծը տեղադրվել է իրավական ակտերի նախագծերի հրապարակման միասնական e-draft.am կայքում, սակայն չի ընդունվել կառավարության կողմից | ||
3. | «Չարորակ նորագոյացությունների դեմ պայքարի ռազմավարությունը հաստատելու մասին» Կառավարության որոշման նախագիծը վարչապետի աշխատակազմ ներկայացնելը | Միջոցառումների իրականացման ավարտին, մինչև 2023 թվականի ավարտը չարորակ նորագոյացություններից մահացության ցուցանիշի նվազում 2,5%-ով, վաղ հայտնաբերման ցուցանիշի բարելավում` 5%-ով, 5 և 10 տարվա ապրելիության ցուցանիշների բարելավում` համապատասխանաբար 25%-ով և 10%-ով | 2019թ. օգոստոսի 3-րդ տասնօրյակ | Կատարվել է մասնակի՝ որոշման նախագիծը տեղադրվել է իրավական ակտերի նախագծերի հրապարակման միասնական e-draft.am կայքում, սակայն չի ընդունվել կառավարության կողմից | ||
4. | «Սիրտ-անոթային հիվանդությունների դեմ պայքարի միջոցառումների ծրագիրը հաստատելու մասին» Առողջապահության նախարարի հրամանի հաստատում | Միջոցառումների իրականացման ավարտին, սիրտ-անոթային հիվանդություններից մահացության ցուցանիշի նվազում 5%-ով | 2019թ. օգոստոսի 3-րդ տասնօրյակ | Կատարվել է՝ հաստատվել է առողջապահության նախարարի
2019թ.-ի օգոստոսի 26-ի No 2341–Լ հարամնով |
||
Նպատակ՝ Առողջապահական համակարգի գործունեության արդյունավետության բարձրացում | ||||||
5. | «Բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպություններում բնակչությանը մատուցվող բժշկական օգնության և սպասարկման որակի բարելավման տեսլականը հաստատելու մասին» Կառավարության որոշման նախագիծը վարչապետի աշխատակազմ ներկայացնելը | Բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպություններում բնակչությանը մատուցվող բժշկական օգնության և սպասարկման որակի բարելավմանն ուղղված ճանապարհային քարտեզի սահմանում, որի ներդրումը հիմք կհանդիսանա հետագա միջոցառումների իրականացման համար | 2019թ. օգոստոսի 3-րդ տասնօրյակ | Չի կատարվել | ||
6. | «ՀՀ առողջապահական համակարգի հնգամյա զարգացման ռազմավարությունը հաստատելու մասին» Կառավարության որոշման նախագիծը վարչապետի աշխատակազմ ներկայացնելը | Առողջապահական համակարգի զարգացման երկարաժամկետ հստակ տեսլականի առկայություն | 2019 թվականի օգոստոսի 3- րդ տասնօրյակ | Կատարվել է մասնակի՝ որոշման նախագիծը տեղադրվել է իրավական ակտերի նախագծերի հրապարակման միասնական e-draft.am կայքում, սակայն չի ընդունվել կառավարության կողմից | ||
Նպատակ՝ Սոցիալական նշանակության առավել տարածված վարակիչ հիվանդությունների դեմ պայքար | ||||||
7. | «Արտաընդերային վիրուսային հեպատիտների կանխարգելման և վերահսկման 2019-2023 թվականների միջոցառումների ծրագիրը հաստատելու մասին» Առողջապահության նախարարի հրամանի հաստատում | Հրամանով հաստատված արտաընդերային վիրուսային հեպատիտների դեմ պայքար. — վիրուսային հեպատիտ Ց-ով տարեկան առնվազն 1000 անձի ընդգրկում բուժման ծրագրում | 2019թ. սեպտեմբերի 1-ին տասնօրյակ | Կատարվել է՝ հաստատվել է առողջապահության նախարարի
2019թ.-ի հուլիսի 22-ի No 1989–Լ հարամնով |
||
Նպատակ՝ Մոր և մանկան, առողջության բարելավում, վերարտադրողական ներուժի ավելացում, ծնելիության անկման տեմպերի նվազեցում | ||||||
8. | «Առողջապահական գործոնով պայմանավորված ծնելիության բարելավման միջոցառումների ծրագիրը հաստատելու մասին» Կառավարության որոշման նախագիծը վարչապետի աշխատակազմ ներկայացնելը | Ծրագրիհաստատման և ներդրման արդյունքում վերարտադրողական առողջության բարելավման և պերինատալ կորուստների նվազեցման միջոցով վերարտադրողական ներուժի ավելացում և ծնելիության ցուցանիշների բարելավում` տարեկան մինչև 100 դեպքով կորսուստների նվազեցում | 2019թ. հոկտեմբերի 2-րդ տասնօրյակ | Կատարվել է մասնակի՝ որոշման նախագիծը տեղադրվել է իրավական ակտերի նախագծերի հրապարակման միասնական e-draft.am կայքում, սակայն չի ընդունվել կառավարության կողմից | ||
Նպատակ՝ հատուկ կարիքներով և հաշմանդամ երեխաների համար վերականգնողական բուժօգնության մատչելիության և որակի բարելավում | ||||||
9. | «Մանկական վերականգնողական բժշկական օգնության մատչելիության բարելավման միջոցառումների ժամանակացույցը հաստատելու մասին» Առողջապահության նախարարի հրամանի հաստատում | Կստեղծվի մարզային
վերականգնողական մանկական նոր կենտրոն, տարեկան շուրջ 100 երեխա կստանա վերականգնողական բուժում` արտահիվանդանոցային պայմաններում, կհատկացվի կլինիկական օրդինատուրայի 3 նպատակային տեղ մանկական վերականգնողաբան և 5 տեղ` կինեզոթերապևտ պատրաստելու համար |
2019-2020
թթ. |
Կատարվել է՝ հաստատվել է առողջապահության նախարարի
2019թ.-ի նոյեմբերի 19-ի No 3462–Լ հարամնով |
||
Նպատակ՝ Մարզային հիվանդանոցների արդիականացում | ||||||
10. | Վայոց Ձորի մարզի նոր բժշկական կենտրոնի կառուցում և հագեցում բժշկական կահույքով, սարքավորումներով և պարագաներով | Ժամանակակից չափանիշներին համապատասխան արդիականացված բժշկական հաստատություն Վայոց Ձորի մարզում | 2019թ. դեկտեմբերի 2-րդ տանօրյակ Ավարտ՝ 2021թ. հունիսի 2-րդ տասնօրյակ | Չի կատարվել, կապալառու կազմակերպության ընտրության մրցույթը չի հայտարարվել | ||
11. | Գեղարքունիքի մարզի նոր բժշկական կենտրոնի կառուցում և հագեցում բժշկական կահույքով, սարքավորումներով և պարագաներով | Ժամանակակից չափանիշներին համապատասխան արդիականացված բժշկական հաստատություն Գեղարքունիքի մարզում | 2019թ. դեկտեմբերի 2-րդ տանօրյակ Ավարտ՝ 2021թ. հունիսի 2-րդ տասնօրյակ | Չի կատարվել, կապալառու կազմակերպության ընտրության մրցույթը չի հայտարարվել | ||
Այսպիսով, առողջապահության նախարարության և կառավարության պաշտոնական կայքերի, Հայաստանի իրավական տեղեկատվական համակարգի, ինչպես նաև իրավական ակտերի նախագծերի հրապարակման կայքի ուսումնասիրությամբ ստացվել է հետևյալ պատկերը։ Հոդվածի լույս տեսնելու օրվա դրությամբ, թվով 11 միջոցառումներից չի կատարվել 3-ը որոնց, մեր գնահատմամբ մասնակի է կատավել 5-ը, իսկ ամբողջությամբ կատարվել է միայն 3-ը:
Փաստացի, 2018 թվականի «կառավարության բարեփոխիչը» տապալել է կառավարության հնգամյա միջոցառումների իրականացումը, որի կատարողականը մեր գնահատմամբ կազմում է ընդամենը 28%: Չեն մեկնարկել այնպիսի կարևոր ծրագրեր, ինչպիսինն են քաղցկեցի ու թոքերի հիվանդությունների դեմ պայքարը, մարզային առողջապահության զարգացումը, բժշկական օգնության որակի բարելավումը և այլն: Փոխարենը, առողջապահության նախարարությունը զբաղված է եղել կառավարության կողմից հատկացված աննախադեպ ֆինանանսական միջոցների բաշխումով, չիրականացնելով խորքային և արմատական բարեփոխումներ:
Օբյեկտիվ պատկեր ձևավորելու նպատակով, մենք հարցում ենք ուղարկել նաև կառավարության աշխատակազմ՝ ծրագրի կատարողականի վերաբերյալ մեկնաբանություն ստանալու խնդրանքով, որը ևս կներկայացնենք մեր ընթերցողներին:
Համակարգային փոփոխությունների բացակայության մասին է խոսում պաշտոնական վիճակագրությունը։ Մասնավորապես, 2019թ-ին հունվար-սեպտեմբեր ամիսներին գրանցված ընդհանուր մահերի դեպքերի թիվը նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածի համեմատ աճել է 2.2%-ով, վարակիչ և մակաբուծային որոշ հիվանդություններից՝ 8.6%-ով, նորագոյացություններից, որոնց վիրահատական բուժում անվճար է՝ 5.9%-ով, շնչառական օրգանների հիվանդություններից՝ 31.7%-ով և այլն։ Դեռ ավելին ժողովրդական խնդիրներ ունեցող Հայաստանում, 2019 թվակնաի հունվար-սեպտեմբերին մահացության գործակիցը կազմել է 26.4 միավոր, 2018թ. հունվար-սեպտեմբերի 18.8 միավորի համեմատ: